Konumuzun anlaşılması için Hz. Peygamber’in Medine’de Karşılanışı, Mescidin İnşası, Ezan, Ashab-ı Suffa, Hane-i Saadet’in İnşası ve Hz. Aişe ile Evlenme, Muhacirler ile Ensar Arasında Kardeşlik, Çalışıp Kazananlar, Yahudilerle Anlaşmalar, Hicretin Birinci Yılının Önemli Olaylarını ele alacağız.
a) Hz. Peygamber’in Medine’de Karşılanışı
Hz. Peygamber Kuba’da cuma namazını kıldıktan sonra Medine’ye hareket etti. Yolun iki tarafı sevgili Peygamberlerini karşılamak için sıralanmış halkla dolu idi. Medineliler adeta bir bayram havası içindeydiler. O büyük misafiri şanına layık şekilde karşılıyorlardı.
Peygamberimiz geçerken sağdan soldan, “Buyurun Ya Resulallah” diyorlardı. Minimini masum yavrular Peygamber’i öven şiirler okuyorlardı.
Herkes bu şerefli misafiri evinde konuklamak istiyor, devesinin yularından tutup “buyurun” diyordu. Hz. Peygamber, kimsenin gönlü kırılmasın, mahzun olmasınlar diye arada bir tercih yapmadı. Gülümseyerek, “Deveyi kendi haline bırakınız” dedi.
Deve önce Neccaroğullarından iki yetime ait bir arsaya çöküp hemen kalktı. İkinci defa olarak Hz. Halid Ebu Eyyüb Ensari’nin evinin yanında çöktü.
Hz. Peygamber de onun misafiri oldu. (Halid Hazretleri İstanbul muhasarasında şehit düşmüştü. Fetihte Akşemseddin tarafından mezarı bulundu. İstanbul’daki Eyüp Sultan türbesi budur) Medineliler akın akın gelerek Hz. Peygamber’i ziyaret ettiler.
b) Mescidin İnşası
Hz. Peygamber, devenin çöktüğü arsayı satın aldı. Arsanın bedelini Hz. Halid verdi. Buraya Mescid-i Şerif ve Hz. Peygamberin ikametine has odalar inşa olundu. Mescid-i Şerif bina olunurken gerek muhacirler ve gerek ensar canla başla iş gördüler.
Bizzat Peygamberimiz taş taşıyarak bu işte yardımcı oldu. Mescid sade bir tarzda yapıldı. Üzerine hurma ağaçlarından bir tavan çatıldı.
O zaman kıble Kudüs’teki Beyt-i Mukaddes olduğundan kapısı güney tarafına bırakılmıştı. Sonra kıble Kâbe’ye çevrilince mescidde tadilat yapılmış, kuzey tarafından kapı açılmış, mihrap kıble duvarı olmuştur.
c) Ezan
Medine’de mescid inşa olundu. Müslümanları namaz vakti cemaate davet etmek için bir çare düşünüldü. Hz. Peygamber ashabıyle bu hususta müşavere yaptı. Bazıları boru çalınmasını, bazıları çan çalınmasını ileri sürdüler. Bunlar uygun görülmedi.
Ashab-ı Kiram’dan Zeyd oğlu Abdullah ezan şeklini rüyasında gördüğünü söyledi. Hz. Ömer de buna benzer bir rüya görmüştü. Bu sürede Hz. Peygamber ezan şeklini Bilal-i Habeşi’ye öğreterek ona ezan okuttu. Böylece ezan, namaz vaktinin girdiğini ilandır ve aynı zamanda din özgürlüğünün bir alametidir.
Bilal’ın sesi gayet güzeldi. Mescidin yanı başında yüksek evin damına çıkar, tatlı sesiyle ezan okur, Allah’ın birliğini ilan ederdi. Bilal, Hz. Peygamber’in irtihalinden sonra Şam’da kaldı. Bir aralık Medine’yi ziyarete gitti.
Hz. Hüseyin’in ricası üzerine o yanık sesiyle bir sabah ezanı okumuş. Bilal’in sesini duyan Medineliler; Peygamber tekrar aralarında imiş gibi heyecanlı dakikalar yaşamışlar, eski günleri anarak gözyaşlarını tutamamışlardır.
d) Ashab-ı Suffa
Mescid-i Şerif’in bir tarafına evsiz fakirlerin barınması için bir gölgelik yapıldı. Bunun üstü kapalı ise de etrafı açıktı. Kimsesiz garipler burada yatar kalkardı. İş buldukları zaman çalışır, kazanırlardı.
Bunlar daima Hz. Peygamber’in yanında bulunduklarından Kur’an ve hadis dinler, öğrenirlerdi. Burası adeta bir ilim yuvası idi. Ashabın zenginleri bunları gözetirler, yardım ederlerdi.
e) Hane-i Saadet’in İnşası ve Hz. Aişe ile Evlenme
Mescidin inşası bittikten sonra bitişiğindeki odalar yapıldı. Hane-i Saadet budur. Bunların yapılması tamamlanınca Hz. Peygamber, Eyyüb Ensari’nin evinden buraya taşındı. Hz. Peygamber kölesi Zeyd’i Mekke’ye göndererek orada kalmış olan zevcesi Sevde ile küçük kızı Hz. Fatıma’yı Medine’ye aldırdı. Kızı Rukıyye Hz. Osman ile hicret etmişti.
Kızı Zeyneb’in kocası müşrik olduğundan o gelemedi. Ebu Bekir’in ailesini de oğlu Abdullah getirdi. Böylece Mekke’de nişanlanmış olduğu Hz. Aişe de Medine’ye gelmiş oldu. Mescid’in yanındaki odaların yapılması tamamlanınca bunlardan birini Hz. Aişe’ye tahsis etti ve hicretten 7-8 ay sonra onunla evlendi.
Hz. Aişe o zaman gelinlik çağına girmiş bir genç kızdı. Çok zeki idi. Mükemmel bir aile terbiyesi almıştı. Hz. Ebu Bekir’in kızı olduğunu her suretle ispat etmiştir. Peygamberimizle geçirdiği 9 senelik hayatında O’ndan pek çok dini meseleler almıştır. Fıkıhta yeri üstündür.
f) Muhacirler ile Ensar Arasında Kardeşlik
Mekke’den göç ederek Medine’ye yerleşen Müslümanlara “Muhacir”, Medine’nin yerli halkı bunlara elden gelen her türlü yardımı yaptıklarından, onlara da “yardım ediciler” anlamına “Ensar” denildi. Tarihte muhacirler ile ensar arasındaki kardeşlik kadar kuvvetli bir bağlantı kurulduğu görülmemiştir.
Medineliler, yerlerini, yurtlarını bırakarak gelen muhacirlere kardeş elini uzatmışlar mallarına bile ortak yapmışlardır. Onları evlerinde misafir olarak barındırdılar, ekmeklerini onlarla paylaştılar, iş buldular. Böylece onlara, yurtlarından ayrılmanın acısını çektirmediler.
Muhacirler ve ensar İslâm Tarihi’nde hürmetle anılan iki gruptur. Allah cümlesinden razı olsun. Bu dine onlar çok hizmet ettiler. Hz. Peygamber, muhacirlerden her birini, ensardan bir kişiye kardeş olarak tayin etti.
Bu kardeşlik kan ve neseb kardeşliğinden daha kuvvetli oldu. İhtiyar tarih, bu kadar birbirine candan kaynaşan insanlar görmemiştir. (Enfal Sûresi, Ayet 72, bu hususu açıklar.)
g) Çalışıp Kazananlar
Yapılan kardeşlikte Sa’d b. Rabi’a, Abdurrahman İbn-i Avf’a düşmüştü. Sa’d malının yarısını O’na teklif etti ise de o:
– Kardeşim, Allah malına bereket versin. Sen bana çarşı pazarın yolunu göster, dedi. Abdurrahman yağ, peynir alış verişine başladı ve zengin oldu. O derece ki, 700 develik kervan çıkardığı oldu. Hz. Ebu Bekir elbise, Hz. Osman hurma ticareti yaptı.
h) Yahudilerle Anlaşmalar
Medine’de, Kaynuka, Nadir ve Kurayzaoğulları Yahudileri yaşardı. Bunlar Müslümanların kuvvetlenmesini istemediler. Hz. Peygamber ilk zamanları onlarla anlaşmalar yaparak medeni haklar tanıdı. Fakat Yahudiler fırsat kollayarak anlaşmayı bozdular.
ı) Hicret’in Birinci Yılının Önemli Olayları
Cuma namazı farz kılındı. Mescid-i Nebevi yapıldı. Ezan meşru kılındı. Muhacirlerle ensar arasında kardeşlik kuruldu, anlaşma yapıldı. Yahudilerle anlaşma imzalandı. Hz. Aişe’nin düğünü yapıldı.
