Atatürk döneminde Amerika’nın Türkiye Büyükelçisi olan Charles H. Sherrıll, o günlerde Atatürk’le bir röportaj yapmış, bu röportajın bir bölümünü ” Gazi Mustafa Kemal Nezdinde Bir Yıl Elçilik” adlı kitabında yayınlamış, ancak kendi ifadesine göre “Din konusundaki şahsi görüşleri hususunda söylediklerinin tamamına burada yer vermek doğru olmaz” diyerek Atatürk’ün din konusundaki görüşlerini bir raporla, saklanmak üzere Amerikan Dışişleri Bakanlığı’na göndermiştir.
2006 yılında ortaya çıkan bu raporda Sherrıll’in Atatürk’e bazı sorular sorup yanıtlar aldığı görülmektedir.
Bu rapor, Atatürk ve din konusundaki son ve belki de en önemli belge olması bakımından çok değerlidir; ancak bana kalırsa, koyu bir Hıristiyan olan Sherrıll, Atatürk’ün geniş ve çok boyutlu din anlayışını tam olarak raporuna yansıtamamıştır.
Raporundaki bazı çelişkiler bu durumu kanıtlamaktadır. Örneğin bir yerde Atatürk’ün kendisine, ” Türk halkının fazla dindar olmadığını ” söylediğini belirten Sherrıll, başka bir yerde “Kur’an’ın Türkçeye çevrilmesinin Türklerin Kur’an’a ilgisini azaltmaya yönelik, olduğunu” iddia ederken, raporun büyük bir bölümünde de Atatürk’ün Tek Tanrı’ya inandığının ve dindar olduğunun altını çizmiştir. (1)
İşte Sherrıll’ın kaleminden Atatürk’ün din anlayışı: “Agnostik olduğuna dair genellikle kabul görmüş inancı kesinlikle reddediyor, ancak dininin kainatın mucidi ve hakimi Tek Tanrı’ya inanmak olduğunu söylüyor.
Ayrıca, beşeriyetin böyle bir Tanrı’ya inanmaya ihtiyacı olduğuna inanıyor. Buna ilaveten dualarla bu Tanrı’ya seslenmenin beşeriyet için iyi olduğunu belirtti. ” (2)
Atatürk’le birebir görüşen Amerika’nın o zamanki Türkiye Büyükelçisi C. Sherrıll’ın raporundaki bu satırlar, Atatürk “din – sizdi ” veya “agnostikti” iddialarını yerle bir etmesi bakımından çok ama çok önemlidir.
Atatürk Şamanist Yalanı
Atatürk’ün “agnostik” (bilinmezci) olmadığını gördükten sonra, şimdi de onun Şamanist olduğu iddiasına kısaca göz atalım.
Bilindiği gibi bazı çevreler, özellikle de Atatürk konusundaki araştırmalarıyla tanınan rahmetli Cemal Kutay son zamanlarında, Atatürk’ün “Şamanist” olduğunu iddia etmiştir. Ancak belgeler, Atatürk’ün Şamanist olmadığını kanıtlamaktadır. Bu konuda bir çok. örnek olay vardır.
Bunlardan sadece birini aktarmakla yetinelim: Münir Hayri Egeli’nin aktardığına göre Atatürk’ün huzurunda bulunanlardan birinin, ” Türklerin milli dininin Şamanlık olduğunu ” söylemesi üzerine Atatürk, “Ahmak! Müslümanlık da Türk’ün milli dinidir. Müslümanlığı Türkler yaymışlar ve Türkler kendilerine göre en geniş manasıyla anlamışlar ve benimsemişlerdir. ” demiştir. (3)
Ayrıca Atatürk eski Türklerin dinlerinin Tek Tanrılı olduğunu düşünmektedir. Atatürk, Tek Tanrı düşüncesinin Türklerde çok eski devirlerden beri var olduğunu ve bu nedenle eski Türklerde puta tapıcılık düşüncesinin görülmediğini belirtmektedir:
“Yüce Tanrı, Türk ülkelerine ve milletine bir peygamber gönderme gereği duymamıştır. Çünkü Türk milleti İslamiyetten çok zaman önce vahdaniyet inancına sahipti ve hiçbir devirde ahlak yapısını bir peygambere muhtaç olacak kadar kaybetmedi. İnsanoğlunun yaptığı putlara tapınmadı. ( . . . )
Biliyorsunuz ki biz Türkler, İslamiyeti vahdaniyet inancı getirdiği için kabul ettik ve onun dünyaya yayılmasını kafa ve kılıcımızla biz sağladık.
Eğer Türkler Müslüman olmasaydı, İslamiyet, Musevilik gibi göksel bir din olarak kalırdı. İslam alemine bu gerçeği anlatmak gerekir.
Araplar, topraklarına üç semavi din peygamberinin gelmesiyle övünürler ve üstünlük iddia ederler. Bizi de böyle bir nasipten mahrum olduğumuz için küçümserler. Aslında bu bizim ahlak ve insanlık benliğimizi, hiçbir devirde bir peygambere muhtaç olmayacak kadar kaybetmemiş olmamızın ilahi takdir ve tasdiğidir. Çünkü hangi peygamberin nerede doğru yolu gösterme vazifesi alacağı Tanrı’nın takdiridir. “(4)
Atatürk’ün bu sözleri, onun Şamanist olmadığını, üstelik dinler tarihiyle ve din felsefesiyle de ilgilendiğini gözler önüne sermektedir.
İlgi SÖZLERİN ALINTILANDIĞI KAYNAKLAR AŞAĞIDA DELİLLERİ İLE VERİLMİŞTİR.
1-Raporun orjinali için bkz. National Archives and Records Administration, Maryland, RG S9 Records of the Department of State Relating to the Internal Affairs of Turkey, 1930 – 1944, Mikrofilm M 1224, rulo 10, belge no: 867.404/21 8; Rıfat N.Bali,” Amerikan Büyükelçisi Charles H. Sherrıll’ın Raporu, Atatürk’ün Dine Bakışı” Toplumsal Tarih, Eylül 2006, S. 1 53, s. 14 – 1 9.
2-Bali, age. s. 1 8 .
3-Dücane Cündioğlu, Türkçe Kur’an ve Cumhuriyet İdeolojisi, İstanbul, 1 998, s. 1 9 1 ; Ahmet Vehbi Ecer “Atatürk’ün Din ve İslam Dini Hakkındaki Görüşleri” Atatürk’ün İslam’a Bakışı, Belgeler ve Görüşler, Ankara, 2005, s. 222.
4-Genelkurmay Başkanlığı, Düşünce ve Davranışlarıyla Atatürk, Ankara, 2001,s. 62, 63.
5-Sinan Meydan Atatürk ile Allah Arasında syf : 304-306
